"Hà Thành hương xưa vị cũ": Yêu Hà Nội qua ẩm thực

“Hà Thành hương xưa vị cũ” là cuốn tạp văn với những khảo nghiệm thú vị về văn hóa ẩm thực Hà Thành của một người Hà Nội gốc, nhà báo Vũ Thị Tuyết Nhung.

Cuốn sách được nhà báo Vũ Thị Tuyết Nhung viết cho Hà Nội - nơi chị sinh ra lớn lên, nơi cả cuộc đời chị yêu thương và trăn trở làm sao để giữ được nét văn hoá truyền thống của Hà Nội.

Cuốn sách viết cho bạn, cho tôi và cho những ai yêu và muốn khám phá Hà Nội theo chiều sâu văn hoá. 

Phóng viên VOV2 đã có cuộc trò chuyện với tác giả Vũ Thị Tuyết Nhung để tìm hiểu thêm những điều thú vị của cuốn sách:

Ngay sau khi ra mắt, "Hà Thành hương vị xưa cũ" đã trở thành một trong những cuốn sách bán chạy nhất của nhiều hiệu sách

PV VOV2: Thưa bà, được biết, bà vừa cho ra mắt cuốn sách mang tên “Hà Thành hương xưa vị cũ”, bà có thể chia sẻ lý do viết cuốn sách này?

Nhà báo Tuyết Nhung: Thực ra, với cuốn sách này, ban đầu tôi không có ý định viết. Nhưng trong mấy năm gần đây tôi hay đưa lên facebook những bài viết cũ khi tôi còn làm truyền hình, phát thanh và báo viết để cùng chia sẻ niềm vui và kiến thức với bạn bè và các facebooker. Và từ đó, tôi được bạn bè, đồng nghiệp, nhất là các thầy cô giáo cũ liên tục khích lệ, thậm chí tôi phải dùng từ “xúi giục” tôi tập hợp lại và ra một cuốn sách.

Cũng may mắn và duyên nợ khi tôi đã có gần 40 năm làm báo chuyên viết về các vấn đề văn hóa, đặc biệt là viết về văn hóa Hà Nội. Đó cũng là lý do thôi thúc tôi tập hợp những bài viết qua nhiều năm làm nghề với một ý niệm là đề cao, tôn vinh, phát huy nét đẹp văn hóa Hà Nội.

PV VOV2: Phải chăng việc cho ra đời cuốn sách này cũng là một cách thể hiện tình yêu với Hà Nội của một người Hà Nội?

Nhà báo Tuyết Nhung: Vâng, tấm lòng tôi khi viết cuốn sách này là gửi tặng đến những người tôi yêu và những người yêu Hà Nội. Bởi tôi là một người yêu Hà Nội từ trong máu thịt.

PV VOV2: Ẩm thực Hà Thành mang phong vị rất riêng, rất đặc biệt – Đó cũng là điều mà bà muốn gửi tới bạn đọc thông qua cuốn sách này? Qua “Hà Thành hương xưa vị cũ” người đọc như thấy hình ảnh đặc biệt của “Hà Nội trên mâm cơm Hà Nội”. Dường như các món ngon từ vùng miền khác khi về với Hà Nội lại mang thêm những giá trị mới?

Nhà báo Tuyết Nhung: Ẩm thực Hà Thành mang một phong vị riêng biệt. Nhưng thực tế nó cũng không hẳn là vượt lên trên ẩm thực của các miền đâu. Thực chất ẩm thực Hà Nội là sự hội tụ và nó ẩn chứa một chiều sâu. Người Hà Nội ít khoe khoang nhưng tự thân những nét đẹp của văn hóa ẩm thực Hà Nội đã khiến cho người ở vùng khác, ở những quốc gia khác phải ngưỡng mộ.

Thực ra, rất nhiều món ăn Hà Nội là những món từ thôn quê, miền khác mang về. Nhưng sau khi được người Hà Nội chế biến, gia giảm một cách cầu kỳ, tinh tế thì nó lại mang phong vị của một món ăn Hà Nội, rất riêng, rất đặc biệt.

Nhà báo Vũ Thị Tuyết Nhung tặng sách cho VOV2

PV VOV2: Bà chia sẻ rằng cuốn sách này không mang nhiều giá trị về văn học mà chứa đựng những giá trị về tư liệu và cuốn sách được chia thành 2 phần: Ký ức từ căn bếp phố cổ; và Miếng ngon từ làng ra phố. Bà có thể lý giải việc chia bố cục cuốn sách như vậy?

Nhà báo Tuyết Nhung: Tôi bắt đầu cuốn sách từ thời thơ bé, từ căn bếp phố cổ, với người mẹ - người thầy dạy nấu ăn đầu tiên của tôi. Mỗi khi nhớ lại những khoảnh khắc xưa trong căn bếp ấy, tôi vô cùng xúc động.

Phần hai là những món ngon từ làng ra phố, thể hiện quá trình làm nghề của tôi khi là một nhà báo, tôi được đến rất nhiều làng nghề, hiệu ăn, đến những bữa cỗ ở hội làng, cỗ đám cưới… Từ đó cho tôi những gợi mở để đi sâu vào nghiên cứu có tính chất biên khảo. Mỗi món ăn của Hà Nội xuất hiện trong mâm cỗ ở Hà Nội lại mang một nét đặc biệt khác với những nơi khác.

Như vậy để thấy phần 1 của cuốn sách thiên về cảm xúc với ẩm thực còn phần 2 là những kiến thức về văn hóa ẩm thực.

PV VOV2: Trong cuốn sách đề cập khá nhiều về “hương vị Tết Hà Nội”, Tết Hà Nội giống và khác với những miền khác như thế nào qua “Hà Thành hương xưa vị cũ” thưa bà?

Nhà báo Tuyết Nhung: Ẩm thực về mặt nào đó nó mang dấu ấn cá nhân bởi nó là gu riêng của mỗi người. Nhưng nó cũng có những chuẩn mực nhất định, nhất là ẩm thực Hà Nội.

Tết Hà Nội là tụ hội những nét đẹp có tính kế thừa từ cổ xưa đến hiện đại. Cỗ Tết Hà Nội cũng vậy, nó tụ hội những nét ẩm thực của Hà Nội. Mâm cỗ Tết Hà Nội vô cùng đa dạng phong phú cả về thực phẩm và màu sắc.

Thường mâm cỗ Tết Hà Nội gồm 4 bát và 8 đĩa, ngày nay có thể phong phú hơn nữa vì người vùng miền khác về Hà Nội sinh sống mang theo đặc sản quê mình vào ngày Tết Hà Nội. Nhưng cỗ Tết Hà Nội đặc biệt phải có món canh bóng thả nấm, xôi gấc, nem Hà Nội, giò lụa, chả quế và đĩa rau thơm gia vị.

Nhìn mâm cỗ của người Hà Nội là có thể dễ dàng nhận ra ngay kể cả nếu người Hà Nội có dùng thêm những món ăn nước ngoài hay những món ăn vùng miền khác thì khi bày lên mâm cũng rất đẹp mắt, màu sắc, có hoa cài, lá tỉa.  

PV VOV2: Với “Hà Thành hương xưa vị cũ” phải chăng cũng thay cho lời khẳng định "ẩm thực là văn hóa", thưa bà?

Nhà báo Tuyết Nhung: Đúng thế, đương nhiên ẩm thực Hà Nội chứa đựng hàm lượng văn hóa vô cùng phong phú. Ở đó thể hiện sự tài khéo của các bà nội trợ Hà Thành, thể hiện tinh thần sống của người Tràng An.  Kể cả trong những thời điểm khó khăn nhất thì các bà nội trợ Hà Nội cũng vẫn tìm cách chế biến những món ăn sao cho tròn vị, sao cho tinh tế.

Văn hóa ẩm thực Hà Nội được tích tụ, bồi đắp và truyền lại từ đời này qua đời khác. Và hơn nữa, qua mâm cỗ Tết Hà Nội cũng là một cách để ông cha ta truyền dạy con cháu về lòng yêu nước, yêu quê hương qua cách gìn giữ những nét đẹp, gìn giữ những món ngon.

Bất cứ người Hà Nội nào khi xa quê, cũng sẽ nhớ vô cùng không khí tết ở Hà Nội, nhớ những món ngon ấm vị quê nhà.  

Nguồn: theo vov.vn - https://vov2.vov.vn/van-hoa-giai-tri/ha-thanh-huong-xua-vi-cu-yeu-ha-noi-qua-am-thuc-24571.vov2