Sân khấu đề tài chiến tranh cách mạng xứ Nghệ: Cần lắm những "cú hích"

Trong bối cảnh văn hóa giải trí phát triển phong phú trên nền tảng công nghệ, nghệ thuật truyền thống, trong đó có sân khấu vẫn bền bỉ tồn tại và phát triển. Đặc biệt, nhiều tác phẩm sân khấu về đề tài chiến tranh cách mạng vẫn hiện diện và đồng hành trong đời sống tinh thần của người Việt, đã góp phần khơi dậy niềm tự hào dân tộc, chủ nghĩa anh hùng cách mạng. Đây cũng là một trong những thế mạnh của sân khấu kịch xứ Nghệ nói chung và Nghệ An nói riêng.

Theo NSƯT Nguyễn An Ninh, Trưởng đoàn dân ca, Trung tâm Nghệ thuật truyền thống tỉnh Nghệ An, trước hết, đất Nghệ Tĩnh là đất cách mạng, bà con cộng đồng nhân dân rất yêu sân khấu cách mạng, mỗi lần dựng vở không khí đón nhận của công chúng đều rất hào hứng. Thế mạnh thứ 2 nữa là Nghệ An có ví dặm truyền tải đề tài này rất hay… các yếu tố đó khiến các vở diễn đề tài chiến tranh cách mạng của sân khấu xứ Nghệ luôn có sức sống trong lòng công chúng.

Tất nhiên, cùng với đó là rất nhiều yếu tố khác mà hàng đầu là chất lượng vở diễn, cảm xúc của diễn viên khi hóa thân vào nhân vật. Tâm thức “uống nước nhớ nguồn” khiến việc hoài niệm và tôn vinh quá khứ oanh liệt đã trở thành một nét văn hóa riêng. Do đó, với sân khấu xứ Nghệ, đề tài chiến tranh cách mạng luôn có những trang vàng rực rỡ với rất nhiều tác phẩm nổi tiếng, ghi đậm dấu ấn trong lòng công chúng khán giả như: “Góc khuất đời người”, “Một cây làm chẳng nên non”, “Đường đua trong bóng tối”, “Soi vào quá khứ”, “Khoảng trời con gái”…

Những tín hiệu vui đã có với sân khấu xứ Nghệ với 180 suất diễn 1 năm của Đoàn dân ca Nghệ An. Tuy nhiên, trên thực tế, các vở diễn đề tài truyền thống cách mạng luôn là thách thức không nhỏ đối với người làm sân khấu trong giai đoạn hiện nay, khi sự phát triển của khoa học công nghệ kéo theo những thay đổi lớn trong cách tiếp cận, thụ hưởng văn hóa của công chúng:

“Để đưa những vở kịch đi diễn ở hiện trường là điều không đơn giản, dù chất lượng vở diễn tốt, được đầu tư công phu, nhưng nếu so với việc ngồi trong nhà với các thiết bị thông minh thì việc ra nhà hát vẫn kém sức hấp dẫn công chúng” - NSƯT Nguyễn An Ninh nhấn mạnh.

NSƯT Nguyễn An Ninh nhấn mạnh: "Xã hội hóa sân khấu là chìa khóa quan trọng để sân khấu đề tài chiến tranh cách mạng tiếp tục đứng vững trong nhịp sống đương đại"

Dù có những áp lực, nhưng các nghệ sĩ đều cảm thấy vinh dự và tự hào khi được giao những vai diễn chiến sĩ cách mạng. Họ dồn hết tâm huyết, cảm xúc cùng với sự tìm tòi sáng tạo để thể hiện thành công hình tượng nhân vật. 

NSND Minh Tuệ, người đảm nhiệm gần 60 vai các nhân vật cách mạng như Tổng Bí thư Trần Phú, Nguyễn Đức Cảnh, đại tướng Võ Nguyên Giáp... và đã nhận nhiều huy chương vàng cho các vai diễn này không khỏi chạnh lòng khi các vở diễn đề tài chiến tranh cách mạng kém sức cạnh tranh so với nhiều loại hình giải trí khác: 

“Trong xu thế sân khấu hiện nay, đề tài về chiến tranh cách mạng có vẻ như bị lùi dần. Lý do thứ nhất là ít có những tác phẩm mới có tầm vóc. Phải chăng do mấy chục năm trước chúng ta đã tập trung và có những tác phẩm lớn, những tình tiết, câu chuyện hay đều đã được khai thác, nay có làm thì vẫn bị lặp lại. Và thêm nữa, có lẽ trước đây nhiều tác giả thành công ở đề tài này là do đang sống trong xu thế xã hội lúc đó, họ được sống trong bối cảnh nên cảm xúc thăng hoa hơn”.

NSND Minh Tuệ không khỏi chạnh lòng khi các vở diễn về đề tài chiến tranh cách mạng kém sức cạnh tranh so với các loại hình giải trí khác

Đề tài chiến tranh cách mạng là mạch nguồn cho nhiều loại hình nghệ thuật. Đối với sân khấu kịch thì mảng đề tài này là một công cụ sắc bén để mang tới cho khán giả nhiều thế hệ những câu chuyện buồn vui về đề tài chiến tranh cách mạng. Hơn nữa để thế hệ trẻ ngày nay hình dung và hiểu hơn về những giai đoạn lịch sử đặc biệt của đất nước. Từ đó, mỗi người sống trong thời bình luôn ý thức được rằng, nếu không có sự hy sinh xương máu của cha ông, nếu không có những thế hệ ra đi để bảo vệ sự bình yên cho Tổ quốc, thì sẽ không có chân trời đẹp đẽ của ngày hôm nay, thời hòa bình.

Theo NSND Minh Tuệ, hơn lúc nào hết, sân khấu đề tài cách mạng cần phải được đầu tư: “Nếu chúng ta không đầu tư tốt, nếu mảng đề tài này bị lãng quên sẽ có khó có thể khơi dậy tinh thần nhiệt huyết yêu nước của thế hệ trẻ. Tôi nghĩ Nhà nước cần có chính sách đầu tư cho lĩnh vực này, cần có sự phối hợp giữa Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch và Hội Nghệ sĩ Sân khấu”.

Với tâm huyết đau đáu nhiều năm với mảng đề tài sân khấu chiến tranh cách mạng, NSUT Nguyễn An Ninh cho rằng, sân khấu đề tài cách mạng hiện nay để có sức sống trong lòng công chúng rất cần những cách làm mới, nhân tố mới để mảng đề tài này thêm sinh động, hấp dẫn.

Quá khứ huy hoàng của dân tộc vẫn cần cách tiếp cận mới mẻ để được hiện ra trong đời sống hiện tại giàu sức thuyết phục. Nếu không, thật khó để mảng đề tài này giữ được vị trí vững vàng như bao năm qua trong sự phát triển của sân khấu hiện đại.

NSƯT Nguyễn An Ninh cũng cho rằng, các vở diễn về đề tài chiến tranh cách mạng của sân khấu xứ Nghệ nói riêng, ngành sân khấu truyền thống Việt Nam nói chung, cần lắm những "cú hích" và cần phải bắt đầu thay đổi mạnh mẽ từ chính những người trong cuộc.  

“Một là nâng cao chất lượng nghệ thuật, hai là tuyên truyền quảng bá mạnh mẽ và thứ 3 là kêu gọi tài trợ từ các doanh nghiệp. Chìa khóa quan trọng nhất là xã hội hóa, tất nhiên không phải tất cả đều xã hội hóa. Nhưng nếu không xã hội hóa thì vẫn ngổn ngang một con đường bí” - NSƯT Nguyễn An Ninh nhấn mạnh.  

Với những nỗ lực của những người làm nghề như hiện nay, có rất nhiều hy vọng rằng quá khứ luôn được trân trọng hiện ra trong đời sống hiện tại một cách sinh động, giàu sức thuyết phục. Để từ đó tạo ra sức hút của nghệ thuật sân khấu về đề tài chiến tranh cách mạng của xứ Nghệ cũng như sân khấu cả nước sẽ tiếp tục  đồng hành vững vàng cùng thời cuộc.

Nguồn: theo vov.vn - https://vov2.vov.vn/van-hoa-giai-tri/san-khau-de-tai-chien-tranh-cach-mang-xu-nghe-can-lam-nhung-cu-hich-24622.vov2