Bảo hiểm xe máy: Khó hấp dẫn nếu chỉ dựa trên sự bắt buộc

Tuy nhiên, bản thân người mua cũng không tin tưởng vào giá trị của loại bảo hiểm này mà chỉ để đối phó, vì không tin tưởng vào khả năng chi trả bồi thường.

Nhiều người dân đổ xô đi mua bảo hiểm bắt buộc tăng cao trong 2 ngày qua

Kể từ khi lực lượng CSGT thực hiện tổng kiểm tra các phương tiện tham gia giao thông từ ngày 15/5 đến nay, rất nhiều chủ phương tiện mô tô, xe máy đổ xô đi mua bảo hiểm trách nhiệm dân sự chủ xe cơ giới.

Khảo sát của PV VOVGT cho thấy, nếu như trước đây việc bán bảo hiểm trách nhiệm chủ xe cơ giới chỉ diễn ra trên một vài tuyến đường, như Trần Duy Hưng, Đại lộ Thăng Long, thì hiện nay, việc bán bảo hiểm ở rất nhiều tuyến đường như: Xuân Thủy, Cầu Giấy, Dương Đình Nghệ, Phạm Hùng, Phạm Văn Đồng… Không chỉ bày bán dọc đường, việc bán bảo hiểm trách nhiệm chủ xe cơ giới còn diễn ra tại các cây xăng, bán online…

Một số người dân đi mua bảo hiểm thậm chí không hiểu giá trị của chiếc bảo hiểm mình cầm trên tay:

"Cái vấn đề mà bị tai nạn và được chi trả mình không quan tâm cho lắm, mình chỉ mua để đối phó với lực lượng công an thôi".

"Chủ yếu là để nếu có công an kiểm tra thì mình sẽ có đầy đủ các giấy tờ".

"Mình cũng biết là mua bảo hiểm để được đền bù thiệt hại gì đó nhưng thật ra không phải mua vì cái đó, vì mình thấy, chứng kiến nhiều lúc bị tai nạn ít ai được hỗ trợ lắm, chủ yếu mua để đi ra đường khỏi bị kiểm tra thôi".

"Bây giờ bắt mua bảo hiểm thì nhiều người cứ biết chấp hành thôi, chứ còn thật ra nhiều người nói đến quyền lợi với các thứ thì làm được cái bảo hiểm, xong xuôi để đền bù thiệt hại thì lâu lắm".

Gọi điện đến một số máy có 3 số cuối …222 trên mạng xã hội được quảng cáo là bán bảo hiểm bắt buộc đối với chủ xe cơ giới, chúng tôi được tiếp thị với giá 50 nghìn đồng/năm, 90 nghìn đồng cho 2 năm và người mua thích ghi từ ngày nào tùy ý:

NV: Em lấy anh 50 nhưng anh yên tâm giá trị nó vẫn bằng cái 66 nghìn anh ạ. Giá này giá niêm yết nên anh yên tâm.

PV: Anh cũng hỏi một số nơi rồi, nhưng mỗi nơi một giá?

NV: Vâng, nó đang vậy, tại vì vừa rồi đang tổng thanh tra nên vừa rồi bảo hiểm đang hot, nên nhiều người bán và mỗi người một giá.

Giấy chứng nhận bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới là một trong những loại giấy tờ người chạy xe bắt buộc mang theo khi đi trên đường

Dẫn kết quả tổng kiểm tra, xử lý trên địa bàn từ ngày 15/5 đến nay, thiếu tá Phạm Văn Chiến, Đội trưởng Đội CSGT số 6 cho biết, trong số 158 trường hợp điều khiển mô tô, xe gắn máy bị lực lượng chức năng xử lý, chưa có trường hợp nào bị xử phạt lỗi thiếu bảo hiểm, bởi khi biết tin CSGT tổng kiểm tra không cần lỗi ban đầu, rất nhiều người dân đã đi mua bảo hiểm:

"Đợt kiểm tra này cũng giúp người dân, tuyên truyền người dân nâng cao ý thức chấp hành các quy định của pháp luật khi tham gia giao thông trên đường, mang đầy đủ giấy tờ, chứ không phải là cứ khi có kiểm tra CSGT mới làm việc đó mà chúng tôi thường xuyên kiểm tra những quy định về điều kiện giấy tờ mà người dân phải đem theo khi tham gia giao thông".

Thừa nhận việc nhiều người mua bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm chủ xe cơ giới vừa qua chủ yếu là đối phó, và loạn giá, thậm chí quảng cáo bảo hiểm giá rẻ, chỉ 20 nghìn đồng, ông Phùng Đắc Lộc, Nguyên tổng thư ký Hiệp hội Bảo hiểm VN cho biết, bảo hiểm giá rẻ được quảng cáo 20 nghìn đồng/năm là bảo hiểm tự nguyện dành cho 2 người ngồi trên xe máy. Khi bán bảo hiểm đó, người bán sẽ vận động thêm bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự chủ xe cơ giới:

"Vì bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm chủ xe cơ giới là phí do nhà nước quy định, anh không thể bán thấp hơn được. Có những trường hợp các cháu cũng bán thấp hơn, nhưng ghi trên giấy chứng nhận bảo hiểm vẫn ghi đủ 66 nghìn đồng. Phần đại lý được 20% thì họ không nhận, mà giảm luôn cho khách hàng, còn họ nhận thưởng thù lao".

TS Trần Hữu Minh, Phó chánh văn phòng UBATGTQG cho rằng, với hơn 61 triệu mô tô và hơn 4 triệu ô tô đã đăng ký, thị trường bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm chủ xe cơ giới có tiềm năng rất lớn nhưng chưa được khai thác một cách hiệu quả, chưa hấp dẫn được người tham gia. Lý giải về điều này, TS Trần Hữu Minh cho rằng, một phần là do sự “cào bằng” trong cả mức phí tham gia cũng như mức chi trả:

"Chẳng hạn từ 18-27 tuổi là độ tuổi mà rủi ro gây tai nạn rất cao thì chắc chắn là nhóm đó sẽ phải chịu mức bảo hiểm cao hơn. Nguyên lý chung của bảo hiểm là như vậy. Thì tôi nghĩ cái đó sẽ công bằng và chính xác hơn rất nhiều so với mức bảo hiểm đồng đều hiện nay, ví dụ tôi là người đi ô tô tôi mua đồng đều giống như người khác, tôi muaxe máy cũng giống thế".

Nhiều người dân suy nghĩ rằng, có mua bảo hiểm cũng khó trông chờ được bồi thường. Nhưng việc mua thì vẫn phải mua, vì quy định phải có thứ giấy tờ này mới đủ điều kiện tham gia giao thông

Việc quy định mua bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm chủ xe cơ giới là cần thiết để chia sẻ rủi ro trong trường hợp xảy ra va chạm, TNGT. Song dưới góc nhìn của VOVGT, loại hình bảo hiểm này chỉ có thể thu hút khách hàng khi doanh nghiệp chứng minh được giá trị sản phẩm dựa trên những dữ liệu cụ thể về việc chi trả, bồi thường, chứ không phải dựa trên sự bắt buộc bằng mệnh lệnh hành chính:

Khó hấp dẫn nếu chỉ dựa trên sự bắt buộc

Việc chủ xe cơ giới phải mua bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự và doanh nghiệp bảo hiểm có trách nhiệm bồi thường cho bên thứ ba, đó là thông lệ của các nước trên thế giới chứ không riêng Việt Nam.

Tuy nhiên, lâu nay, nhiều người dân không mặn mà mua bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới là do bất cập ngay từ chính sách. Đó là giới hạn mức bồi thường, ngay cả thiệt hại về người đến mức tử vong cũng chỉ bồi thường tối đa 100 triệu đồng/người. Trong khi đó, chi phí điều trị thương tật đối với TNGT thường rất tốn kém.

Chưa hết, cơ sở để giải quyết mức bồi thường là phải phân biệt được lỗi cụ thể của các bên. Trong nhiều trường hợp, CSGT chỉ xác nhận hai bên cùng có lỗi. Khi doanh nghiệp và người đi đường không hòa giải hay thương lượng được mức bồi thường, vụ việc sẽ được đưa ra tòa.

Và trong thực tế, việc đưa vụ việc ra tòa thường mất nhiều thời gian nên người thiệt hại không mặn mà theo đuổi để được bồi thường. Đây cũng là lý do khiến các chủ xe không tích cực mua bảo hiểm trách nhiệm dân sự.

Người dân tra cứu thông tin trên mạng về số vụ tai nạn được doanh nghiệp bảo hiểm bồi thường, có lẽ tìm mỏi mắt không thấy. Điều đó càng củng cố thêm suy nghĩ rằng: có mua bảo hiểm cũng khó trông chờ được bồi thường. Nhưng việc mua thì vẫn phải mua, vì quy định phải có thứ giấy tờ này mới đủ điều kiện tham gia giao thông.

Vậy, làm thế nào để thu hút chủ phương tiện mua bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm chủ xe cơ giới?

Trước hết, thủ tục bồi thường cần phải đơn giản. Khi xảy ra TNGT xảy ra, Công an xác định được tỉ lệ lỗi của các bên, chủ xe có giấy yêu cầu bồi thường, thông báo tình hình tai nạn, xảy ra ở đâu... cho doanh nghiệp bảo hiểm.Căn cứ vào tỉ lệ lỗi của các bên do công an cung cấp và chi phí khám chữa bệnh, chi phí sửa chữa xe, doanh nghiệp bảo hiểm sẽ phải bồi thường ngay cho người bị tai nạn có mua bảo hiểm.

Thứ 2, cần bỏ hạn mức trách nhiệm bồi thường, thay vào đó là bồi thương theo thiệt hại thực tế, tỉ lệ lỗi, đồng thời bổ sung thiệt hại tài chính gắn liền với quyền và tài sản bị thiệt hại. Như với người bị tai nạn, ngoài bồi thường về điều trị, còn có thiệt hại khác là giảm sút thu nhập trong và sau ngày nạn nhân điều trị.

Thứ 3, cần xây dựng thang đóng bảo hiểm bắt buộc dựa trên mức độ rủi ro của các đối tượng tham gia giao thông, mà ở đó, đối tượng có rủi ro càng cao, mức đóng bảo hiểm cáng nhiều, và ngược lại.

Đặc biệt, các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ bảo hiểm cần tuyên truyền dựa trên lợi ích của bảo hiểm, nhất là chi trả bảo hiểm cho mô tô, xe máy dựa trên những số liệu cụ thể. Thực tế việc không có số liệu chi trả bảo hiểm để truyền thông cho thấy sự thiếu thuyết phục đối với bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm chủ xe cơ giới, đặc biệt là mô tô, xe máy. 

Chỉ khi bảo hiểm chứng minh được giá trị sản phẩm, đẩy manh truyền thông để người dân thấy được lợi ích của việc tham gia bảo hiểm mới thu hút được khách hàng. Thời gian qua, các doanh nghiệp bảo hiểm có vẻ như vẫn chủ yếu dựa trên sự bắt buộc, nên lơ là nhiệm vụ truyền thông dựa trên lợi ích của sản phẩm và quyền lợi khi khách hàng sử dụng sản phẩm của mình.

Khi cách làm của người cung cấp dịch vụ đang theo kiểu “khách hàng cần mình”, còn khách hàng thì hờ hững vì chưa thấy lý do thực sự thuyết phục để phải mua, mới có chuyện, bảo hiểm mô tô xe máy được bán mua bán như “rau” mỗi khi có đợt ra quân, kiểm tra kiểm soát.

Và những giấy chứng nhận bảo hiểm sẽ vẫn chỉ là một tờ giấy để xuất trình, nếu nó không chứng minh được ý nghĩa như tên gọi./.